Basic vocabulary — page 15 — Series B, pictures 09-10: tree, leaf, wind, to blow


9
นี้คืออี่หยัง นี้คือต้นไม้ ต้นไม้ต้นเดียว
จักต้นไม้ต้นนี้อยู่ใส เกิดอยู่ต้นเดียวข้อหล้อ
ต้นไม้มีใบสีเขียว จักว่าเป็นต้นอี่หยัง ใบของต้นไม้แหลมบักคักหนึ่ง แหลมคืออี่หยังเอาโลด
ส่วนปะกอบของต้นไม้กะมีหลายอย่าง มีใบพ้อม มีกิ่งมันพ้อม มีก้านมันพ้อม มีฮากพ้อม แล้วกะมีลำต้นพ้อม
ลำต้นของต้นไม้เป็นสีน้ำตาน เบิ่งจั่งหนึ่งกะออกสีดำแต่กะออกบ่ดำหลาย
ฮากของต้นไม้สิลงไปในดิน ลงไปบักลึกหนึ่ง ขั้นต้นไม้ต้นใหญ่ ฮากของต้นไม้กะสิลงไปลึกบักคัก ขั้นฮากของต้นไม้ต้นน้อยมันกะสิลงไปหน่อยเดียว ลงไปในดินหน่อยเดียว

10
นี้คืออี่หยัง นี้คือต้นไม้นั้นหละ
ตอนนี้กำลังมีลมพัดอยู่ ลมกำลังพัดต้นไม้ คือสิพัดแฮงเติบ คือสิพัดแฮงบักคักหนึ่ง
พอลมพัดแล้ว ต้นไม้กะปิวซ้ายปิวขวา เอนไปทางซ้ายเอนไปทางขวาอยู่ แล้วกะมีใบไม้ปิวพ้อม ใบไม้ปิวมาจากต้นไม้ ปิวมาหลายใบเอาโลด หลายใบบักคักหนึ่ง
พอมันปิวลงมาแล้ว มันกะสิปิวลงสู่พื้น หล่นลงไปลงพื้นพุ้นหละ

Link to overview page
Link to dictionary

IsaanPronunciationTonesThaiEnglish/Notes
นี้ ni: HF นี้ 1. this
2. here
คือ khʉ: HR คือ 1. to be, to resemble, like, as
2. why {บักหล้าคือบ่เก็บโต่ะแน่ = [addressing a young boy] Why haven't you cleared the table?}
อี่หยัง i:-yaŋ H-M อะไร 1. what {นี้คืออี่หยัง = What is this?} {มื้อนี้เจ้าเฮ็ดอี่หยัง = What are you doing today?} {กินเข้างายกับอี่หยัง = What did you have for breakfast?}
2. something, anything, (in negations) nothing {บ่ต้องเฮ็ดอี่หยังอีกเลยนอกจากใส่ปุย = [we] don't need to do anything besides adding fertilizer}
ต้นไม้ ton-mai HF-HF ต้นไม้ tree
ต้น ton HF ต้น 1. clf. for trees, plants, logs/pieces of wood {ต้นไม้ต้นใหญ่ = a large tree} {ต้นฟืน = log/piece of wood}
2. first, primary, initial {ลูกคนต้นหมู่ = first child}
เดียว di:ao M เดียว only, alone, single
จัก jak M จัก 1. answer to a question: [I] don't know, don't know exactly, [I'm] not sure {พุซายคนนี้เขาเถ้าไป่ จัก จักเถ้าหลือบ่เถ้า เบิ่งบ่ค่อยออก = Is this man here already old? I don't know. I can't see clearly whether he's old or not.} {เขาเว้ากันอยู่ใส จักคือกัน = Where are they talking? I don't know either.}
2. exact(ly), what exactly {จักต้มอี่หยังกะบ่ฮู้ = I don't know what (exactly) he is cooking} {บ่ลู้คือกันจักปาอี่หยัง = I don't know either what kind of fish this is}
3. how much/many? {ต้นไม้มีจักต้น = How many trees are there?} {ตอนนี้จักโมงแล้ว = What time is it now?} {มือของเฮานี้สิมีจักนิ้ว = How many fingers do our hands have?}
4. a bit, a little bit {จักหน่อย/จักหน่อยหนึ่ง = a bit, a little bit}
อยู่ yu: H อยู่ 1. to be (located) at
2. yet, still
3. auxiliary indicating continuous or progressive action {ทอดปาอยู่ในกะทะ = (in the process of) frying a fish in the pan} {แม่กำลังเมี้ยนเฮียนอยู่ = mother is cleaning/tidying up the house}
ใส sai M (ที่)ไหน 1. where? {สิไปใส = Where are [you] going?} {มาแต่ใส = Where are [you] coming from?} {กะทะอยู่ใส = Where's the pan?}
2. somewhere, anywhere {ใสกะได้ = anywhere, wherever you like}
เกิด gə:t LF เกิด 1. (often together with ขึ้น) to happen, to arise, to take place {เกิดอี่หยังขึ้น = what is happening?} {บ่มีหญังเกิดขึ้น = nothing's happening}
2. to be born
3. to grow {หนวดกะคือสิเกิดอยู่ใต้ดัง = a moustache grows below the nose}
ข้อหล้อ khɔ:-lɔ: LF-LF เท่านั้น, ขนาดนั้น, น้อยๆ only {ต้นไม้มีต้นเดียว ต้นเดียวข้อหล้อ = there's one tree, only one tree} {มีบ้านหลังเดียวข้อหล้อ = there's only one house}
มี mi: HR มี 1. to have
2. there is
ใบ bai M ใบ 1. leaf {ต้นไม้มีใบสีเขียว = the tree has green leaves}
2. banknote {เทิงมีใบพ้อม เทิงมีเหลียนพ้อม = there are notes as well as coins}
3. clf. for leaves, bank notes, helmets, bowls, jars, pots, boxes {ใบบัว = lotus leaf} {ก่องใบน้อย = a small box} {หม้อใบนี้มีฝาพ้อม = the pot here has a lid, too} {ถ้วยใบสีแดง = a red bowl}
สี si: M สี 1. color
2. colored pencil, crayon
เขียว khi:ao M เขียว green
ว่า wa: H ว่า 1. that, as {คำว่า X = the word X}
2. to say
เป็น pen M เป็น 1. to be, to exist
2. to be able to
3. to suffer, sth. happens to
4. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why? {เป็นหญังเขากะคือแปงฟัน = Why is he brushing his teeth?} {เป็นหญังเคี่ยงบินมันคือสิตก = Why is the airplane falling down?}
ของ khɔ:ŋ M ของ of, belonging to
แหลม lɛ:m M แหลม sharp
บักคักหนึ่ง bak-khak-nʉŋ M-H-H intensifier: very, very much (variant of คัก)
เอาโลด ao-lo:t M-HF เอาเลย, ทำเลย, จริงๆ in final position: intensifier {โตส่ำกะทะเอาโลด = [a fish] as large as the pan!} {เกียบเต็มถ้วยเอาโลด = the bowl is almost full!} {ทะนาคานมันสิไปตั้งไว้อยู่ซู่หม้องเอาโลด = banks are everywhere!}
ส่วนปะกอบ su:an-pa-gɔ:p H-M-LF ส่วนประกอบ component, element
กะ ga M ก็ 1. then, consequently
2. also
หลาย la:i M เยอะ, มาก many, much, very
อย่าง ya:ŋ H อย่าง type, kind, sort, category
พ้อม phɔ:m HF พร้อม at the same time, also, too {มีตะเว็นพ้อม = the sun's out, too} {กะทะมีด้ามพ้อม = the pan has also a handle}
กิ่ง giŋ H กิ่ง branch, twig
มัน man HR มัน it (also used to refer to people)
ก้าน ga:n HF ก้าน stem, stalk, branch
ฮาก ha:k HF ราก root
แล้ว lɛ:o HF แล้ว 1. finished
2. already
3. and then, and next (especially แล้วกะ)
4. auxiliary for past tense
ลำต้น lam-ton HR-HF ลำต้น trunk, stem
น้ำตาน na:m-ta:n HF-M น้ำตาล color: brown
เบิ่ง bəŋ H ดู 1. to look at, to see, to watch {เบิ่งโทละทัด = to watch TV} {เบิ่งหนัง = to watch a movie}
2. to guess {เบิ่งซงแล้ว ... = [I] guess / from what it looks like ...}
จั่ง jaŋ H ค่อย (?) then, afterwards {ต้องใซ้น้ำมันพ้อม มันจั่งสิทอดได้ = one needs to use oil as well, then one can fry [food]}
หนึ่ง nʉŋ H หนึ่ง 1. one
2. after adjective: intensifier {บักคักหนึ่ง = very much} {อันบักใหญ่หนึ่ง = very large}, or attenuates the meaning {กะดาดมันแผ่นน้อยๆ หนึ่ง = the piece of paper is [relatively] small}
ออก ɔ:k LF ออก 1. to go out, to leave
2. out
ดำ dam M ดำ 1. black
2. to transplant rice seedlings {ดำนา = to transplant rice seedlings}
แต่ tɛ: H แต่ 1. but {แต่บ่ต่างกันหลาย = but not very different} {แต่บ่ลู้ว่าเขาญ่างมาแต่ใส = but [I] don't know where he's coming from, see also: แต่ว่า}
2. only {ตอนนี้มีแต่ขี้ฝ้า = now there are only clouds}
บ่ bɔ: H ไม่ 1. no, not
2. question particle, transforming a statement into a question
Notes: spelling exception in line with common usage on social media
สิ si M จะ future tense auxiliary {เขากำลังสิตื่น = he's about to wake up} {สิไปตะหลาด = [I'm] going to the market}
ลง loŋ HR ลง 1. to descend, to lower, to go down
2. down
3. bus/train etc.: to get off, to disembark {คนกำลังลงลดบั่ด = people are getting off the bus}
4. boat/ship etc.: to get on, to board {เขากำลังญ่างลงเลีย = he's boarding/getting on the boat}
ไป pai M ไป 1. to go
2. auxiliary indicating action extending into the future
ใน nai HR ใน in, within
ดิน din M ดิน earth, soil
บัก bak M 1. intensifier before adjectives {ปาโตบักใหญ่ = a (very) large fish}
2. prefix in front of fruits and vegetables {บักแตงโม = watermelon}
3. can be used as a reference for a male person of the same or younger age {บักอันนี้ = this lad}
ลึก lʉk H ลึก deep
ขั้น khan LF เมื่อ when, if
ใหญ่ ɲai H ใหญ่ large, big
บักคัก bak-khak M-H intensifier: very, very much (variant of คัก)
น้อย nɔ:i HF น้อย 1. few, little
2. small
หน่อยเดียว nɔ:i-di:ao H-M นิดหน่อย a bit, a little bit, not much
Notes: see also หน่อยหนึ่ง
นั้นหละ nan-la HF-M นั่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
ตอนนี้ tɔ:n-ni: M-HF ตอนนี้ now
กำลัง gam-laŋ M-HR กำลัง auxiliary indicating continuous or progressive action
ลม lom HR ลม wind
พัด phat H พัด to blow {ลมกำลังพัดอยู่ = the wind is blowing} {ลมพัดไปพัดมา = the wind is blowing back and forth}
แฮง hɛ:ŋ HR แรง 1. strong {ลมกำลังพัดแฮงอยู่ = to wind is blowing strongly}
2. loud {เสียงแฮง = loud}
3. strength, power
เติบ tə:p LF intensifier: very, much {เว้ากันโดนเติบ = to talk a long time}
พอ phɔ: HR พอ 1. just when, just after, as soon as
2. enough, adequate
ปิว piu M ปลิว to be blown away, to be carried by wind, to flap
ซ้าย sa:i HF ซ้าย left
ขวา khwa: M ขวา right
เอน e:n M เอน to bend, to bow, to sway
ทาง tha:ŋ HR ทาง 1. way, direction {พุหญิงกะสิไปทางหนึ่ง พุซายกะสิไปอีกทางหนึ่ง = the woman goes one way, the man another way} {ตะเว็นไปทางใด = Where has the sun gone?} {เขาถีบจักกะย๊านไปทางหน้า = he's biking on/onward/forward} {มาเว้า มาว่าเฮาในทางที่บ่ดี = he's scolding [me], he's talking to me improperly}
2. by, through, via etc. {เว้าทางโทละสับ = to talk on the phone}
ใบไม้ bai-mai M-HF ใบไม้ leaf (of a tree)
มา ma: HR มา 1. to come
2. auxiliary expressing action towards the present or focal time {กะคุเฮ็ดมาจากอี่หยัง = What is the bucket made of?} {แล้วเขากะเก็บเงินจากพุนั้นมา = and then she takes the money of that person}
จาก ja:k LF จาก 1. from {... เฮ็ดมาจากอี่หยัง = ... is made from what?}
2. to depart
สู่ su: H สู่ to, towards {เคี่ยงบินมันกำลังสิตกสู่พื้น = the plane is falling down} {เซี้ยโลกเข้ามาสู่ล้างกาย = germs are getting into the body}
พื้น phʉ:n HF พื้น 1. floor, ground
2. surface, area {หล่นลงไปลงพื้น = [it] falls to the ground} {เขานั่งอยู่เทิงพื้น = he's sitting on the floor}
หล่น lon H หล่น 1. to drop
2. to fall off
พุ้นหละ phun-la HF-M นู่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
Notes: see also พุ้นหนะ