Basic vocabulary — Page 30 — Series B, pictures 01-03: to smile, to laugh


1
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังยิ้ม พุหญิงคนนี้กำลังยิ้มอยู่
คือฮู้ว่าเขายิ้ม กะฮู้ตั๊วะ เพาะว่าเบิ่งหน้าเขาแล้ว เบิ่งปากของเขาพ้อม เขากำลังยิ้มอยู่
กานยิ้มหนิบ่งบอกถึงอี่หยัง เฮ็ดให้เฮาฮู้ว่าเขากำลังเป็นหญัง กานยิ้มหนิ ขั้นเขายิ้ม กะสะแดงว่าเขากำลังมีความสุข เขาบ่ได้มีความทุก นะตอนนั้นหลือเวลานั้นเขาอาดสิมีความสุข เขาได้เฮ็ดบางสิ่งบางอย่างที่เขาพอใจ หลือว่าพอใจกับแนวที่เขาเฮ็ด

2
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญังอยู่ พุหญิงคนนี้กำลังหัว
คือสิมีความสุขหลาย คือสิมีความสุขคัก
หัวเตอะหัวเติน หัวคักหัวแน่พุ้นหนะ อ้าปากกว้างบักคัก บักคักแน่
เป็นหญังเขาคือหัวคักบัดนี้ จักคือกัน เขาอาดสิตะหลกบางสิ่งบางอย่าง เขาอาดสิเห็น ไอ เห็นบางสิ่งบางอย่างแล้วเฮ็ดให้เขาหัว หลือว่าเฮ็ดให้เขาพอใจกะได้เนาะ เขากะเลยหัวขึ้นมา
ซู่คนนี้สิหัวได้ตะหลอดเวลาบ่ บ่ มีแต่คนบ้านั้นหละที่หัวตะหลอดเวลา กะสิมีบางเวลาเท่านั้นหละที่คนสิหัวล้อ อาดสิตอนนั้นตะหลกบางสิ่งบางอย่าง หลือว่าเห็นบางสิ่งบางอย่างแล้วเฮ็ดให้ตะหลก กะเลยได้หัว หัวขวันนั้นหละกะเอิ้นเนาะ

3
พุซายคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง พุซายคนนี้กำลังหัว กำลังหัวล้อ
หัวล้อบางสิ่งบางอย่าง จักคือกันว่าเขาหัวอี่หยัง อันนี้เฮากะบ่ฮู้เนาะ เดาบ่ถืก กะอาดสิตะหลกหลือว่าหัวขวันในสิ่งต่างๆ ที่เขาสามาดหัวขวันได้เนาะ

Link to overview page
Link to dictionary

IsaanPronunciationTonesThaiEnglish/Notes
พุหญิง phu-ɲiŋ H-M ผู้หญิง woman, female
คน khon HR คน person, people
นี้ ni: HF นี้ 1. this
2. here
กำลัง gam-laŋ M-HR กำลัง auxiliary indicating continuous or progressive action
เฮ็ด het H ทำ to do, to make
หญัง ɲaŋ M อะไร, เป็นหญัง = ทำไม 1. what {เขากำลังเฮ็ดหญัง = What is he doing?} {ธูปเอาไว้เฮ็ดหญัง = What are incense sticks for?}
2. something, anything, (nothing)
3. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why {เป็นหญังเขาคือใส่บักพิกลงไปในกวยเตียว = Why is he putting chili in [his] noodle soup?} {เป็นหญังหน้าต่างมันคือเปิด = Why is the window open?} {เป็นหญังมันคือมีควนไฟ = Why is there smoke?}
เขา khao M เขา personal pronoun: he, she
ยิ้ม yim HF ยิ้ม to smile
อยู่ yu: H อยู่ 1. to be (located) at
2. yet, still
3. auxiliary indicating continuous or progressive action {ทอดปาอยู่ในกะทะ = (in the process of) frying a fish in the pan} {แม่กำลังเมี้ยนเฮียนอยู่ = mother is cleaning/tidying up the house}
คือ khʉ: HR คือ 1. to be, to resemble, like, as
2. why {บักหล้าคือบ่เก็บโต่ะแน่ = [addressing a young boy] Why haven't you cleared the table?}
ฮู้ hu: HF รู้ 1. to know
2. to understand
Notes: equivalent to ลู้
ว่า wa: H ว่า 1. that, as {คำว่า X = the word X}
2. to say
กะ ga M ก็ 1. then, consequently
2. also
ตั๊วะ tu:a HR particle: intensifies meaning {กะไปตั๊อะ = Of course I go!} {กะฮู้ตั๊วะ = Sure I know!}
Notes: pronunciation: also realized as ตั๊ว (long)
เพาะว่า phɔ-wa: H-H เพราะว่า because
เบิ่ง bəŋ H ดู 1. to look at, to see, to watch {เบิ่งโทละทัด = to watch TV} {เบิ่งหนัง = to watch a movie}
2. to guess {เบิ่งซงแล้ว ... = [I] guess / from what it looks like ...}
หน้า na: LF หน้า 1. front {ปะตูหน้า = front door}
2. face {เขากำลังล้างหน้า = he's washing his face}
3. auxiliary: conditional tense {เขาหน้าสิเป็นพุบ่าวพุสาวกัน = they are probably groom and bride} {กะหน้าสิส้มอยู่ = it's likely to be sour}
4. season {หน้าฮ้อน = hot season}
5. page
6. clf. for pages {เฮาอ่านฮอดหน้านั้นแล้ว = we've read until this page}
แล้ว lɛ:o HF แล้ว 1. finished
2. already
3. and then, and next (especially แล้วกะ)
4. auxiliary for past tense
ปาก pa:k LF ปาก mouth
ของ khɔ:ŋ M ของ of, belonging to
พ้อม phɔ:m HF พร้อม at the same time, also, too {มีตะเว็นพ้อม = the sun's out, too} {กะทะมีด้ามพ้อม = the pan has also a handle}
กาน ga:n M การ prefix indicating the action of ...
หนิ ni M นี่แหละ, เหรอ/หรอ 1. particle used to emphasize a statement or form (or add to) a question {เป็นตาแซบคือหญังหนิ = it's really tasty} {เคี่ยงพอเท่าๆ หนิ = the [radio] is appropriately sized (i.e., not too large)}
2. variant of นี้ = this
Notes: translation to be determined; maybe sometimes like Thai นี่แหละ; other examples given: อยู่ใสหนิ อยู่ตลาดหนิ กินเข้าไป่หนิ
บ่งบอก boŋ-bɔ:k H-LF บ่งบอก to indicate, to imply
ถึง thʉŋ M ถึง about {เว้าถึง = to talk about} {เอ่ยถึง = to mention, to talk about}
อี่หยัง i:-yaŋ H-M อะไร 1. what {นี้คืออี่หยัง = What is this?} {มื้อนี้เจ้าเฮ็ดอี่หยัง = What are you doing today?} {กินเข้างายกับอี่หยัง = What did you have for breakfast?}
2. something, anything, (in negations) nothing {บ่ต้องเฮ็ดอี่หยังอีกเลยนอกจากใส่ปุย = [we] don't need to do anything besides adding fertilizer}
ให้ hai LF ให้ 1. to give {หมอกำลังเอายาให้คนป่วยกิน = the doctor is giving the patient medicine}
2. for
3. to allow, to be allowed
เฮา hao HR เรา 1. personal pronoun: we
2. personal pronoun: I
เป็น pen M เป็น 1. to be, to exist
2. to be able to
3. to suffer, sth. happens to
4. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why? {เป็นหญังเขากะคือแปงฟัน = Why is he brushing his teeth?} {เป็นหญังเคี่ยงบินมันคือสิตก = Why is the airplane falling down?}
ขั้น khan LF เมื่อ when, if
สะแดง sa-dɛ:ŋ M-M แสดง show, play, perform
มี mi: HR มี 1. to have
2. there is
ความสุข khwa:m-suk HR-M ความสุข happiness
บ่ bɔ: H ไม่ 1. no, not
2. question particle, transforming a statement into a question
Notes: spelling exception in line with common usage on social media
ได้ dai HF ได้ 1. can
2. to get, to obtain
3. before verb: indicating past tense
4. บ่ได้ + verb: not
ความทุก khwa:m-thuk HR-H ความทุกข์ sorrow, sadness, suffering
นะ na H 1. place, time
2. at
ตอน tɔ:n M ตอน when, period {ตอนสองโมงเซ้า = at 8 o'clock in the morning} {ในตอนกินเข้า = when eating}
นั้น nan HF นั้น that, there
หลือ lʉ: M หรือ or
เวลา we:-la: HR-HR เวลา time, period
อาด a:t LF อาจ 1. might, may, will
2. likely
สิ si M จะ future tense auxiliary {เขากำลังสิตื่น = he's about to wake up} {สิไปตะหลาด = [I'm] going to the market}
บางสิ่งบางอย่าง ba:ŋ-siŋ-ba:ŋ-ya:ŋ M-H-M-H บางสิ่งบางอย่าง something, anything
ที่ thi: H ที่ 1. that, which {คนที่ยืนอยู่ฝั่งขวา = the person which is standing on the right = the person standing on the right} {เว้าคำที่บ่สุพาบ = to speak words which are impolite = to speak impolitely}
2. for ordinal numbers {ที่สาม = third}
พอใจ phɔ:-jai HR-M พอใจ to satisfied, pleased, content
กับ gap M กับ 1. and {ลุงกับป้า = uncle and aunt} {กวยเตียวหมูกับกวยเตียวไก่ = noodle soup with pork and noodle soup with chicken}
2. with, to {ค้ายๆ กับคำว่า ... = similar to the word ...}
3. prefix in front of foods {กับเข้า = side dishes eaten with rice} {เขากินกับกวยเตียว = he's eating noodle soup}
แนว nɛ:o HR 1. kind, sort, type
2. method, mode of action - and the corresponding tool or object, thing {แนวนุ่งห่ม = clothes, clothing} {แนวคม = sharp object [e.g., a pair of scissors]} {แนวถือ = handle}
3. clf. for words starting with แนว {กินแนวอันนั้น = กินแนวกินอันนั้น = to eat this food [which was talked about earlier]}
หัว hu:a M หัวเราะ to laugh
หลาย la:i M เยอะ, มาก many, much, very
คัก khak H intensifier: very, very much
หัวเตอะหัวเติน hu:a-tə-hu:a-tə:n M-M-M-M หัวเราะมากๆ to laugh
แน่ nɛ: H แน่, บ้าง 1. some, somewhat
2. final particle, used to ask for examples (similar to Thai บ้าง at the end of a question) {หม้อใซ้เฮ็ดอี่หยังได้แน่ = What (different things) can a pot be used for?} {น้ำอัดลมซื้อได้อยู่ใสแน่ = Where/in which places can one buy soft drinks?}
3. final particle, when giving examples {มีเทิงส้งแน่ มีเสี้ยแน่ มีเกิบแน่ = there are trousers, shirts, shoes etc.}
4. final particle, used to give a command {ไปปิดหน้าต่างให้แน่ = Close the window!}
5. final particle, acting as an intensifier, especially in the pattern ... คัก ... แน่ {สูงคักสูงแน่ = very high} {ญ้องเฮาคัก ญ้องเฮาแน่ = [he's] praising me a lot}
พุ้นหนะ phun-na HF-H นู่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
Notes: variant of พุ้นหละ
อ้า a: HF อ้า mouth, door, window: to open, to stand open {อ้าปาก = to open the mouth, to have the mouth open}
กว้าง gwa:ŋ HF กว้าง large, wide, broad
บักคัก bak-khak M-H intensifier: very, very much (variant of คัก)
บัดนี้ bat-ni: M-HF ต่อไป, เดี๋ยวนี้, ขณะนี้ 1. now
2. then, next
จัก jak M จัก 1. answer to a question: [I] don't know, don't know exactly, [I'm] not sure {พุซายคนนี้เขาเถ้าไป่ จัก จักเถ้าหลือบ่เถ้า เบิ่งบ่ค่อยออก = Is this man here already old? I don't know. I can't see clearly whether he's old or not.} {เขาเว้ากันอยู่ใส จักคือกัน = Where are they talking? I don't know either.}
2. exact(ly), what exactly {จักต้มอี่หยังกะบ่ฮู้ = I don't know what (exactly) he is cooking} {บ่ลู้คือกันจักปาอี่หยัง = I don't know either what kind of fish this is}
3. how much/many? {ต้นไม้มีจักต้น = How many trees are there?} {ตอนนี้จักโมงแล้ว = What time is it now?} {มือของเฮานี้สิมีจักนิ้ว = How many fingers do our hands have?}
4. a bit, a little bit {จักหน่อย/จักหน่อยหนึ่ง = a bit, a little bit}
คือกัน khʉ:-gan HR-M เหมือนกัน 1. also, likewise, similarly {ยินดีที่ได้ฮู้จักคือกันคับ = Nice to meet you too!}
2. in negative sentences: either {บ่ลู้คือกัน = I don't know either} {จักคือกัน = I don't know (either)}
ตะหลก ta-lok M-M ตลก to have fun, to be amused
เห็น hen M เห็น to see
ไอ ai M filler word
เนาะ H เนาะ final particle: makes the statement softer, looking for agreement
เลย lə:i HR เลย 1. futher on, beyond, past {เข็มน้อยเลยเลขสิบสองไป = the minute hand has passed number twelve}
2. too much
3. at all
4. definitively
5. completely, utterly
ขึ้น khʉn LF ขึ้น 1. to go up, to increase
2. sun: to rise {ตะเว็นกำลังขึ้น = the sun is rising}
3. more
4. bus/train etc.: to get on, to board {พุโดยสานขึ้นลดไฟเบิดแล้ว = all passengers have boarded the train}
มา ma: HR มา 1. to come
2. auxiliary expressing action towards the present or focal time {กะคุเฮ็ดมาจากอี่หยัง = What is the bucket made of?} {แล้วเขากะเก็บเงินจากพุนั้นมา = and then she takes the money of that person}
ซู่ su: H 1. all, entire
2. every, any {ซู่พุซู่คน = everybody} {ซู่สิ่งซู่อย่าง = everything} {ไก่ต้องกินเข้าซู่มื้อ = chicken need to eat every day} {ซู่คนสิมีขาเอาไว้ถ้าญ่าง = everybody has legs to walk}
ตะหลอดเวลา ta-lɔ:t-we:-la: M-LF-HR-HR ตลอดเวลา all the time, always
แต่ tɛ: H แต่ 1. but {แต่บ่ต่างกันหลาย = but not very different} {แต่บ่ลู้ว่าเขาญ่างมาแต่ใส = but [I] don't know where he's coming from, see also: แต่ว่า}
2. only {ตอนนี้มีแต่ขี้ฝ้า = now there are only clouds}
บ้า ba: HF บ้า 1. crazy, mad
2. (of dogs etc.) rabid
นั้นหละ nan-la HF-M นั่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
บาง ba:ŋ M บาง 1. some {สัดบางโตบ่มีขา = some animals don't have legs} {บางคนสิมักกินกวยเตียวแทนเข้า = some people like to eat noodle soup instead of rice (dishes)} {บางสิ่งบางอย่าง = something, anything}
2. thin
เท่านั้น thao-nan H-HF เท่านั้น 1. only
2. this much, that much
หละ la M แหละ, ล่ะ 1. auxiliary for emphasis at the end of a phrase
2. auxiliary to create a follow-up question: And what about ... ? {แล้วลดคันที่สองหละ = And what about the second car?}
หัวล้อ hu:a-lɔ: M-HF หัวเราะ to laugh
หัวขวัน hu:a-kwan M-M หัวเราะ, เยาะเย้ย to laugh at, to ridicule
เอิ้น ə:n HF พูด, เรียก to call, to say {เอิ้นง่ายๆ ว่า = in other words} {คนอี่สานเอิ้นว่า เป็นลูกคนกก = Isaan people call her ลูกคนกก}
พุซาย phu-sa:i H-HR ผู้ชาย man, male
อัน an M อัน 1. thing, object
2. general clf. for objects
เดา dao M เดา to guess {เดาบ่ถืก = [I] can't guess it} {กะเดาว่าอาดสิเป็น ... = [I] guess it could be ...}
ถืก thʉ:k LF ถูก right, correct, accurate
ใน nai HR ใน in, within
สิ่ง siŋ H สิ่ง thing, object
ต่างๆ ta:ŋ-ta:ŋ H-H ต่างๆ different, various
สามาด sa:-ma:t M-HF สามารถ can, to be able