Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ឆ្លើយ	claəy	to reply, to answer	18/13

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing joy — Dialogue 1

នារី៖ កញ្ញា ម៉េចដែរ? ជិះរ៉ូលើខូសស្ទើមិញ សប្បាយអត់?
កញ្ញា៖ សប្បាយ!
នារី៖ ចង់ជិះទៀតអត់?
កញ្ញា៖ ចង់!
នារី៖ ឆ្លើយឡើងលឿនម៉ងហ្ន៎!

Saying “I want X” — Cultural note

នៅហាងទំនិញផ្សេងៗនៅប្រទេសខ្មែរ ពេលដែលភ្ញៀវកំពុងដើរមើលអីវ៉ាន់ អ្នកលក់ច្រើនតែឈរនៅជិត បំណងចាំឆ្លើយសំណួរនៅពេលភ្ញៀវសួរ ប៉ុន្តែ ការដើរតាមភ្ញៀវគ្រប់ជំហានបែបនេះ ធ្វើឲ្យភ្ញៀវពិបាកនឹងដើរមើលទំនិញបានដោយសេរី។

Saying “I don’t know” — Cultural note

អត់ដឹងដែរ ជាពាក្យប្រើញឹកញាប់ជាងគេនៅពេលឆ្លើយថាយើងមិនដឹងអំពីអ្វីមួយ។ គេចូលចិត្តប្រើពាក្យ ដែរ នៅខាងចុង ព្រោះវាបង្កប់ន័យថាយើងក៏បានជួយគិតឬដោះស្រាយចម្ងល់របស់អ្នកសួរដែរ ប៉ុន្តែយើងនៅតែមិនដឹង។ ផ្ទុយទៅវិញ ពាក្យឆ្លើយថា អត់ដឹងទេ ស្ដាប់ទៅមិនសូវពីរោះប៉ុន្មានទេ ព្រោះវាហាក់ដូចជាបង្កប់ន័យថាយើងមិនខ្វល់អំពីបញ្ហារបស់អ្នកសួរ។

Making excuses — Cultural note

មានទម្លាប់អាក្រក់មួយចំនួននៅខ្មែរ។ អ្នកខ្លះអាចនឹងទទួលសន្យាធ្វើនូវអ្វីដែលខ្លួនមិនចង់ធ្វើ ប៉ុន្តែតាមពិតមិនចាប់ផ្ដើមធ្វើទាល់តែសោះ ហើយទុកចោលរហូត។ រហូតដល់ពេលទាក់ទងទៅសួរ ឆ្លើយលេសនេះលេសនោះ។ ដូច្នេះ មិនគួរទុកចិត្តលើការសន្យារបស់គេពេកទេ ត្រូវនិយាយគ្នាមុនដោយកំណត់ថ្ងៃឲ្យបានច្បាស់លាស់និងត្រូវទាក់ទងសួរបញ្ជាក់នៅពេលក្រោយ។

Asking “What is he doing?” — Cultural note

ការសួរថា “កំពុងធ្វើអីហ្នឹង [ឈ្មោះ/បង/អូន/ម៉ាក់ ជាដើម]?” គឺជាការផ្ដើមការសន្ទនាជាទូទៅ និងបង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាលមួយ។ ប៉ុន្តែ ពេលខ្លះ អ្នកអាចនឹងទទួលបានចម្លើយថា “មានអី”។ នេះមានន័យថា អ្នកឆ្លើយខ្ជិលឬមិនចង់ពន្យល់ប្រាប់យើងនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ចម្លើយបែបនេះមិនចាត់ទុកថាជាការមិនគួរសមអ្វីឡើយ។

Explaining how something works — Cultural note

តើអ្នកចូលចិត្តឲ្យគេបង្រៀនធ្វើអ្វីមួយថ្មីដែលអ្នកមិនធ្លាប់ចេះដែរឬទេ? នៅខ្មែរ មានអ្នកឆ្លើយថា ចង់ឲ្យគេបង្រៀន ព្រោះយើងចេះកាន់តែច្រើនឡើង អាចធ្វើអ្វីៗដោយខ្លួនឯងបាន ប៉ុន្តែ អ្នកនឹងឮមានអ្នកឆ្លើយថា “ចេះច្រើន គេប្រើច្រើន”។ ឧទាហរណ៍ បើអ្នកចេះបើកឡាន អ្នកនឹងត្រូវគេឲ្យធ្វើតៃកុងកាន់តែញឹក បើអ្នកចេះជួសជុលកុំព្យូទ័រ នឹងមានមនុស្សកាន់តែច្រើន ដែលហៅអ្នកឲ្យមើលកុំព្យូទ័រដែលខូច។

Warning someone — Dialogue 3

សម្ភាសន៍ការងារ
បង៖ ស្អែកសម្ភាសន៍ការងារមែន? ហើយត្រៀមនៅ?
ប្អូន៖ មានអីត្រូវត្រៀម? មិនដឹងគេសួរអីខ្លះផង។
បង៖ ត្រៀមឆ្លើយសំណួរដែលគេឧស្សាហ៍សួរទៅណា។ បើអត់ត្រៀមឆ្លើយសំណួរធម្មតាៗ ដល់ភ័យទៅ សូម្បីសំណួរអីចឹងៗក៏ឆ្លើយអត់បានល្អដែរ។
ប្អូន៖ ដឹងហើយ។
បង៖ ហើយកុំទៅយឺត។ តែយឺតដឹងតែធ្លាក់ស្វ័យប្រវត្តិម៉ង។
ប្អូន៖ វាមិនដែល។
បង៖ ប្រាប់ឲ្យហើយទេ។ បើមិនជឿ ចាំតែមើលទៅ។

Establishing guidelines and deadlines for the completion of actions — Dialogue 1

ដាលីន៖ កណ្ណិកា! ទំនេរអត់អូន?
កណ្ណិកា៖ ទំនេរតាសបង។ ម៉េចដែរ?
ដាលីន៖ អត់ទំនេរក៏បងប្រើដែរ ព្រោះប្រញាប់ហើយ។ បងចង់ឲ្យអូនឯងជួយសរុបលទ្ធផលស្រង់មតិឲ្យបង ប្រហែល ១០០ សន្លឹក។ ចង់បានថ្ងៃស្អែកពេលព្រឹក ម៉េចដែរ? បានអេ៎?
កណ្ណិកា៖ ប្រហែលជាបានបង។
ដាលីន៖ អូនឯងមើលក្នុងហ្នឹងទៅដឹងហើយ។ មានតែ ៣ សំណួរអេ៎។ អីចឹងអូនឯងសរុបចម្លើយ យេស ឬក៏ ណូ សម្រាប់សំណួរមួយៗម៉ោ តែកុំភ្លេចដំបូងសរុបចំនួនមនុស្សឆ្លើយទាំងអស់សិនម៉ោណា។
កណ្ណិកា៖ ចា៎ស បង។ ខ្ញុំយល់ហើយ។ បើមានឆ្ងល់អី ចាំខ្ញុំតេសួរបង។

Tuk Tuk (Sakanan) — 10

បន្ទាប់មកនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ បន្ទាប់ពីដឹងតម្លៃថាអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះ គាត់យកតម្លៃ ១០ ដុល្លារ អ្នកទាំងបីក៏គិតថាតម្លៃនោះគឺថ្លៃខ្លាំងពេក ដូច្នេះគាត់ពុំអាចទទួលយកបាននោះទេ អញ្ចឹងបានន័យថាផ្ទះរបស់គាត់នៅជិតកន្លែងផឹកស៊ី ក៏ប៉ុន្តែម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បី គាត់បានយកតម្លៃខ្ពស់ ឬក៏ថ្លៃខ្លាំងពេក អញ្ចឹងហើយទើបអ្នកទាំងបីមិនអាចទទួលយកបាន ដូច្នេះអ្នកទាំងបីក៏មិនសម្រេចចិត្តមិនជិះរ៉ឺម៉កកង់បីរបស់បុរសម្នាក់នោះទេ អញ្ចឹងពួកគេក៏បានឆ្លើយទៅកាន់ម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បីថា ពួកគេមិនជិះរ៉ឺម៉កកង់បីនោះទេ ព្រោះតម្លៃនេះគឺថ្លៃខ្លាំងពេក ដូច្នេះហើយពួកគេនឹងរករ៉ឺម៉កកង់បីផ្សេងទៀត។

Noodle Soup (Sakanan) — 08

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៨ រូបភាពទី ៨ ក្រោយពេលដែលគាត់សួរក្មេងប្រុសទី ១ ហើយ អញ្ចឹងក្មេងប្រុសទី ១ គាត់បានកុម្ម៉ង់មីដែលមានទឹកស៊ុបរួចរាល់ហើយ អ្នកលក់ក៏បានងាកមករកក្មេងប្រុសទី ២ ដើម្បីសួរទៀត។ អញ្ចឹងបន្ទាប់មកទៀតក្មេងប្រុសទី ២ នោះ ក៏បានឆ្លើយថា គាត់ចង់ញ៉ាំគុយទាវដែលអត់ទឹកស៊ុប អញ្ចឹងឬក៏គេហៅថាគុយទាវគោក ឬក៏មីគោក។ អញ្ចឹងជាទូទៅមីគឺមានពីរប្រភេទដែលគេលក់ មិនមែនពីរទេ គឺច្រើនប្រភេទដែរ ដោយយើងឃើញមានទាំងមីឆា មីទឹកស៊ុប មីខ ឬក៏គុយទាវខ ឬក៏គុយទាវទឹកស៊ុបជាដើម។ អញ្ចឹងពេលខ្លះគឺយើងអាចញ៉ាំគុយទាវគោកផងដែរ ដោយមានរសជាតិឆ្ងាញ់ដូចគ្នា តាមចំណង់ចំណូលចិត្តអ្នកញ៉ាំ។ អញ្ចឹងអ្នកខ្លះគាត់ចូលចិត្តទឹកស៊ុប អ្នកខ្លះគាត់អត់ចូលចិត្តទឹកស៊ុបទេ គឺគាត់ចូលចិត្តញ៉ាំមីគោក ដែលយើងហៅថាមីគោក។ អញ្ចឹងជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពទី ៨ នេះ ក្មេងប្រុសទី ២ គាត់អត់ចូលចិត្តញ៉ាំគុយទាវ ឬក៏មីទឹកស៊ុបនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែគាត់ចូលចិត្តញ៉ាំមីគោក ដូច្នេះគាត់ក៏បានប្រាប់ទៅអ្នកលក់ថាគាត់ចង់ញ៉ាំមីគោក។

Introducing oneself to others — Cultural note

នៅប្រទេសកម្ពុជា ការណែនាំខ្លួនឯងចំពោះមនុស្សទើបតែជួបគ្នាដំបូង ផ្ដើមឡើងដោយពាក្យថា សួស្ដី (អាយុប្រហែលគ្នា មិនចាំបាច់លើកដៃសំពះទេ) ឬពាក្យថា ជម្រាបសួរ (អាយុមើលទៅច្រើនជាង គួរលើកដៃសំពះផងដែរ)។ បន្ទាប់មក ភាគច្រើនណែនាំខ្លួនដោយខ្លីបំផុត គឺគ្រាន់តែប្រាប់ឈ្មោះតែប៉ុណ្ណោះ (ករណីណែនាំខ្លួនទៅកាន់មនុស្សតែម្នាក់ ឬតិចនាក់ ហើយពេលវេលាតិច) ឬក៏បន្ថែមដោយស្រុកកំណើត និងមុខរបរសព្វថ្ងៃ គឺថា ខ្ញុំឈ្មោះ ... ស្រុកកំណើតនៅ ... រាល់ថ្ងៃរៀន/ធ្វើការនៅ ... (ករណីណែនាំខ្លួនទៅកាន់មនុស្សច្រើន ឬគេឲ្យពេលវេលាច្រើនសម្រាប់ណែនាំ)។ គឺថាយើងមិនចាំបាច់ត្រូវរៀបរាប់ព័ត៌មានច្រើនអំពីខ្លួនឯងតាំងពីដំបូងឡើយ គឺរង់ចាំឆ្លើយនឹងសំណួររបស់គូសន្ទនា ដូចជា
⎯ ផ្ទះនៅណាដែរ?
⎯ អាយុប៉ុន្មានហើយ? (ដើម្បីដឹងថាអាយុបងឬប្អូន)
⎯ ចំណង់ចំណូលចិត្តអីគេ?
ជាដើម។ ចំពោះការណែនាំខ្លួននៅកន្លែងធ្វើការ ភាគច្រើន យើងតែងតែប្រាប់ឈ្មោះផ្នែកដែលខ្លួននៅ បន្ទាប់ពីប្រាប់ឈ្មោះ គឺថា ខ្ញុំឈ្មោះ ... នៅផ្នែក ...។

Grilled Fish (Sakanan) — 03

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ៣ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់ឃើញកន្លែងលក់ត្រីអាំង បុរសដែលពាក់អាវលឿងដៃខ្លីនោះ គាត់ក៏បានចូលទៅដល់កន្លែងលក់ត្រីអាំង បានន័យថាគាត់ចូលទៅជិតនឹងចង្ក្រានលក់ត្រីអាំង ហើយសួរតម្លៃទៅអ្នកលក់អំពីតម្លៃនៃត្រីអាំងនោះ អញ្ចឹងដោយសារតែត្រីអាំងគឺ យើងអាំងមានច្រើនប្រភេទ យើងមានត្រីច្រើនប្រភេទខុសៗគ្នា អញ្ចឹងតម្លៃនៃត្រីអាំងគឺវាខុសគ្នាទៅតាមប្រភេទត្រីផងដែរ ដោយត្រីខ្លះ ដូចជាត្រីដៀប និងត្រីរ៉ស់ជាដើម ជាត្រីធំៗ ដូច្នេះគឺវាមានតម្លៃថ្លៃ ចំណែកឯត្រីផ្សេងទៀតដូចជាត្រីអណ្ដែង ឬក៏ត្រីក្រហម អញ្ចឹងគឺវាមានតម្លៃថោកជាងត្រីដៀបត្រីរ៉ស់បន្តិច អញ្ចឹងពេលខ្លះគឺគាត់អាចចង់បានត្រីដែលថោក ពេលខ្លះគាត់ចង់បានត្រីដែលថ្លៃ ព្រោះត្រីដែលថ្លៃគឺមានរសជាតិឆ្ងាញ់ ដូច្នេះដើម្បីឲ្យដឹងថាតម្លៃប៉ុន្មាន បុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានចូលមកសួរអ្នកលក់ ដោយគាត់ចង្អុលទៅលើត្រីមួយ អញ្ចឹងយើងឃើញរូបភាពទី ៣ នេះ គឺបុរសម្នាក់នោះ គាត់បានលើកដៃចង្អុល ចង្អុលទៅរូបត្រីមួយ ទៅលើត្រីមួយ ហើយសួរទៅអ្នកលក់ថាតម្លៃប៉ុន្មាន អញ្ចឹងអ្នកលក់ គាត់ក៏បានឆ្លើយប្រាប់តម្លៃទៅដល់បុរសម្នាក់នោះយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ដោយគាត់មើលពិនិត្យមើលត្រី មើលទំហំត្រី ហើយគាត់បានឆ្លើយប្រាប់តម្លៃទៅដល់បុរសម្នាក់នោះភ្លាម។

Tuk Tuk (Sakanan) — 09

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ បន្ទាប់ពីពួកគេចូលទៅកាន់រ៉ឺម៉កកង់បីហ្នឹងហើយ ពួកគេក៏បាននិយាយថ្លៃ តថ្លៃទៅដល់រ៉ឺម៉កកង់បី ថាពីកន្លែងក្លឹបនោះទៅផ្ទះរបស់គេយកចំនួនប៉ុន្មាន ពេលនោះម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះក៏បានឆ្លើយថា ១០ ដុល្លារ អញ្ចឹងពួកគេក៏បានភ្ញាក់ផ្អើល ព្រោះថាតម្លៃនោះគឺថ្លៃខ្លាំងពេក ហើយយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺអ្នកទាំងបីនោះ គាត់បានបញ្ចេញអាការៈភ្ញាក់ផ្អើល ដោយគាត់បានហាមាត់ធំៗ ហើយបើកភ្នែកធំៗ ដោយភ្ញាក់ផ្អើលថាហេតុអ្វីក៏ថ្លៃយ៉ាងនេះ ព្រោះផ្ទះរបស់គេនៅជិតនឹងកន្លែងដែលគេផឹកស៊ីនោះទេ ប៉ុន្តែរ៉ឺម៉កកង់បីនោះយកថ្លៃតម្លៃខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងឃើញអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះ គាត់ពុំបានចុះថ្លៃនោះទេ ដោយគាត់នៅតែអង្គុយនៅលើរ៉ឺម៉កកង់បី ហើយនិយាយទៅកាន់បុរសទាំងបីនាក់នោះ ការអង្គុយហើយនិយាយទៅកាន់អតិថិជនបែបនេះ គឺជាការមិនសមរម្យនោះទេ ព្រោះថានៅពេលដែលគេមកនិយាយជាមួយយើង ជាសុជីវធម៌ យើងត្រូវក្រោកឈរនិយាយទៅកាន់គេវិញ ព្រោះថាអ្នកដែលមកនិយាយជាមួយយើងគឺឈរ អញ្ចឹងយើងគួរតែឈរដើម្បីនិយាយជាមួយគេវិញ ដើម្បីជាការគួរសម និងរក្សាសុជីវធម៌ អញ្ចឹងជាទូទៅប្រសិនបើយើងកំពុងតែអង្គុយ ហើយមាននរណាម្នាក់ដើរមកសួរយើង យើងគួរតែងើបឈរ ដើម្បីនិយាយទៅកាន់គេវិញ ធ្វើបែបនេះ គឺគេហៅថាយើងមានសីលធម៌និងមានសុជីវធម៌ល្អជាមួយនឹងអ្នកដទៃ ប៉ុន្តែយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នេះ បុរសដែលជាម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បី គាត់ពុំបានក្រោកឈរនោះទេ ដោយគាត់នៅតែអង្គុយនៅលើរ៉ឺម៉ករបស់គាត់និយាយទៅកាន់អតិថិជនរបស់គាត់ ហើយគាត់បានយកតម្លៃខ្ពស់ខ្លាំងទៅកាន់អតិថិជនរបស់គាត់ ធ្វើឲ្យអតិថិជនរបស់គាត់ ដែលជាមិត្តភក្តិទាំងបីនាក់នោះ គឺមានការភ្ញាក់ផ្អើលនឹងតម្លៃនោះយ៉ាងខ្លាំង។