Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
តើ	taə	1. indicating an indirect question, it may often be translated as 'if' or 'whether' 2. phrase-final: used for emphasis	96/70

Link to overview page
Link to dictionary

Khmer New Year (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដី នៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងនឹងនិយាយអំពីពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ បាទ អញ្ចឹងតើពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គេប្រព្រឹត្តទៅបែបណាខ្លះ? យើងមកមើលរូបភាពទាំងអស់គ្នាតែម្ដង។

Expressing dislikes 1 — Cultural note

តើក្លិនផ្លែទុរេនឈ្ងុយឬក្រអូបទេសម្រាប់អ្នក? ជនជាតិផ្សេងភាគច្រើនមិនចូលចិត្តក្លិនរបស់ផ្លែទុរេននោះទេ។ ប៉ុន្តែ ជនជាតិខ្មែរជាទូទៅចូលចិត្តក្លិននិងរសជាតិផ្លែទុរេនខ្លាំងណាស់ ។ ទុរេនដែលល្បីថាឆ្ងាញ់គឺទុរេនមកពីខេត្តកំពត។

Expressing surprise — Cultural note

តើអ្នកបំបាត់ត្អើកដោយវិធីណា? នៅខ្មែរ មានការប្រើវិធីនិយាយឲ្យអ្នកកំពុងត្អើកនោះភ្ញាក់ផ្អើលនិងភ័យ អ្នកនោះនឹងបាត់ត្អើក។ ដូចជា កុហកថាភ្លេចឬបាត់របស់ដែលសំខាន់ខ្លាំង។ ល។ កុំភ្លេចសាកល្បងវិធីនេះនៅពេលអ្នកជួបអ្នកកំពុងត្អើក។

Cold Season (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដីអ្នកទាំងអស់គ្នា បាទ ថ្ងៃនេះយើងនឹងមកជួបគ្នាម្ដងទៀត ហើយយើងមានប្រធានបទមួយ ដើម្បីយកមកនិយាយជាមួយនឹងអ្នកទាំងអស់គ្នា បាទ។ ហើយប្រធានបទរបស់យើងនៅក្នុងថ្ងៃនេះ គឺយើងនឹងនិយាយអំពីរដូវរងា បាទ។ រដូវរងាឬក៏រដូវត្រជាក់ អញ្ចឹងតើរដូវរងាឬក៏រដូវត្រជាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានលក្ខណៈយ៉ាងណា? យើងមកមើលរូបភាពទាំងអស់គ្នាតែម្ដង។

Talking about the taste of food 2 — Cultural note

នៅពេលមនុស្សម្នាក់មានអាហារដែលខ្លួនចូលចិត្តញ៉ាំតិចមុខ ហើយមិនព្រមញ៉ាំអ្វីដែលខ្លួនមិនចូលចិត្តសោះ ខ្មែរប្រើពាក្យថា “រើសម្ហូប”។ ភាសាសាមញ្ញហៅថា “ស៊ីរើស”។ នៅពេលអ្នកឮឃ្លាខាងក្រោម តើអ្នកដឹងថាជនជាតិខ្មែរកំពុងនិយាយលេងសើចទេ?
១ ស៊ីរើស មិនមែនរើសស៊ីទេណា
២ ស្រួលចិញ្ចឹមមែន!

Expressing pain — Expressions

តើជនជាតិខ្មែរនឹងលាន់មាត់ដូចម្ដេចក្នុងស្ថានភាពខាងលើ?
មុតដៃនឹងកាំបិត៖
— អ៊ូយ ឈឺ!
— អឺះ មុតដៃបណ្ដោយ!
— អឺះ ឈាមបាត់!

ឈឺពោះ៖
— អ៊ូយ ឈឺពោះអា!
— អ៊ូយ ម៉េចក៏ឈឺពោះម៉េះនៀក?

ឈឺក្បាល៖
— អ៊ូយ ឈឺក្បាលដល់ហើយ!
— អ៊ូយ ឈឺក្បាលចង់ប្រេះហើយនៀក!
— អ៊ូយ ម៉េចក៏ឈឺក្បាលម៉េះនៀក?

Asking “What is this?” — Dialogue 1

តើជនជាតិខ្មែរនិយាយថា នេះជាអ្វី? មែនទេ នៅពេលសួរអំពីវត្ថុដែលមិនស្គាល់? ឧទាហរណ៍ក្នុងការសន្ទនាខាងក្រោម និយាយអំពី វចនានុក្រមអេឡិចត្រូនិច (មិនមានក្នុងរូបភាព)
ធារី៖ ពិសិដ្ឋ! ទៅណាហ្នឹង? ហើយកំពុងកាន់អីហ្នឹង?
ពិសិដ្ឋ៖ អូ ធារី! ស្គាល់វចនានុក្រមអេឡិចត្រូនិចអត់? ខ្ញុំផ្ញើគេទិញមកពីជប៉ុន។
ធារី៖ អត់ស្គាល់ផង។ សម្រាប់ធ្វើអីគេអាហ្នឹង?

Asking for directions 1 — Cultural note

មាត់ជាផ្លូវ គឺជាពាក្យស្លោកដែលប្រជាជនខ្មែរឧស្សាហ៍ប្រើណាស់។ វាមានន័យថា នៅពេលយើងមិនដឹង ឬមិនយល់អ្វីមួយ យើងគប្បីសួរទៅអ្នកដទៃ ដើម្បីឲ្យគេបង្ហាញផ្លូវថាតើត្រូវទៅណាឬធ្វើអ្វីបន្ទាប់ទៀត។ ពាក្យស្លោកមួយទៀត គឺ ថោកអ្វីនឹងដៃ ថ្លៃអ្វីនឹងមាត់ មានន័យថា គ្រាន់តែសួរអ្នកដទៃអំពីអ្វីដែលខ្លួនមិនដឹង ឬមិនចេះ នឹងមិនធ្វើឲ្យអាប់ឱនកិត្តិយសឬខ្មាសគេអ្វីឡើយ។

Expressing joy at someone’s success — Dialogue 1

តើអ្នកបង្ហាញសេចក្តីរីករាយចំពោះជោគជ័យរបស់អ្នកដទៃដោយរបៀបណា?
រូបភាពទី ១
វុទ្ធី៖ ម៉ាក់! ខ្ញុំប្រឡងគណិតបានពិន្ទុ ១០០។ មានតែខ្ញុំទេបាន ១០០!
ម៉ាក់វុទ្ធី៖ អូ! ពូកែមែនទែនកូនម៉ាក់។ ឃើញកូនឯងរៀនដល់យប់ៗណាស់ ប្រយ័ត្នឈឺណា។
វុទ្ធី៖ អត់អីទេម៉ាក់។ ខ្ញុំចូលចិត្តធ្វើលំហាត់គណិតណាស់។
ម៉ាក់វុទ្ធី៖ មកញ៉ាំបាយមកកូន។ ហត់ហើយ។

Explaining how something works — Cultural note

តើអ្នកចូលចិត្តឲ្យគេបង្រៀនធ្វើអ្វីមួយថ្មីដែលអ្នកមិនធ្លាប់ចេះដែរឬទេ? នៅខ្មែរ មានអ្នកឆ្លើយថា ចង់ឲ្យគេបង្រៀន ព្រោះយើងចេះកាន់តែច្រើនឡើង អាចធ្វើអ្វីៗដោយខ្លួនឯងបាន ប៉ុន្តែ អ្នកនឹងឮមានអ្នកឆ្លើយថា “ចេះច្រើន គេប្រើច្រើន”។ ឧទាហរណ៍ បើអ្នកចេះបើកឡាន អ្នកនឹងត្រូវគេឲ្យធ្វើតៃកុងកាន់តែញឹក បើអ្នកចេះជួសជុលកុំព្យូទ័រ នឹងមានមនុស្សកាន់តែច្រើន ដែលហៅអ្នកឲ្យមើលកុំព្យូទ័រដែលខូច។

Introducing oneself to others — Dialogue

អ្នកជាបុគ្គលិកថ្មីនៅក្រុមហ៊ុនមួយ តើអ្នកត្រូវណែនាំខ្លួនឯងយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ?
បញ្ញា៖ ជម្រាបសួរ ខ្ញុំឈ្មោះ បញ្ញា។
វុទ្ធី៖ ជម្រាបសួរ។ រកអ្នកណាគេមែន?
បញ្ញា៖ អត់ទេ ខ្ញុំបុគ្គលិកថ្មី ទើបតែចូលធ្វើការថ្ងៃហ្នឹង។ ខ្ញុំនៅផ្នែកទីផ្សារ។
វុទ្ធី៖ អូ ខ្ញុំឈ្មោះ វុទ្ធី។ ខ្ញុំនៅផ្នែកទីផ្សារដែរទេតើ! នេះ ធារី នៅផ្នែកគណនេយ្យ។
ធារី៖ រីករាយដែលបានស្គាល់។ អង្គុយលេងសិនទៅ។ តិចទៀត បងសុខុម (ប្រធានផ្នែកទីផ្សារ) មកហើយ។
បញ្ញា៖ បាទ អរគុណបង។

Introducing someone else to others — Dialogue

ពេលដែលអ្នកចង់ណែនាំមិត្តភក្តិឲ្យស្គាល់គ្នា ឬពេលដែលអ្នកត្រូវបានគេណែនាំឲ្យស្គាល់ តើអ្នកគួរនិយាយបែបណា?
បូរ៉ា៖ អេ ធារី! ទៅណាហ្នឹង?
ធារី៖ អូ បងបូរ៉ា! ខ្ញុំទៅញ៉ាំអីជាមួយពួកម៉ាកបន្តិច។
ធារី៖ អូ ខ្ញុំណែនាំឲ្យស្គាល់។ បងបូរ៉ា នេះតារា ពួកម៉ាកខ្ញុំនៅសាលា។
តារា៖ ជម្រាបសួរបង។
បូរ៉ា៖ ជម្រាបសួរតារា/អូន។ ខ្ញុំបងប្អូនជីដូនមួយរបស់ធារី។ រីករាយដែលបានស្គាល់។
តារា៖ អរគុណបង/បាទបង រីករាយដែលបានស្គាល់បងដែរ។

Saying “I don’t understand” — Cultural note

ជាទូទៅ ការសួរបញ្ជាក់ក្រោយការពន្យល់អ្វីមួយថា “តើអ្នកយល់ទេ?” មិនមែនជាការគួរសមប៉ុន្មានទេ។ ការគួរសមបំផុត គឺ ក្រោយពេលពន្យល់អ្វីមួយ គួរនៅស្ងៀម និងញញឹមទៅកាន់ដៃគូសន្ទនា។ ពិតប្រាកដណាស់ ការធ្វើបែបនេះ យើងមិនដឹងប្រាកដថា ដៃគូសន្ទនាពិតជាយល់អ្វីដែលយើងបាននិយាយ ឬពន្យល់នោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងករណីដែលមានអ្នកសុំការពន្យល់ (= ចង់ឲ្យយើងពន្យល់) ដូចជាពន្យល់មេរៀន ឬរបៀបប្រើអ្វីមួយ ការសួរបញ្ជាក់ច្រើនដងដូចជា “ត្រង់ហ្នឹង/កន្លែងហ្នឹង យល់អត់?” ជាការធម្មតា។

Coffee And Soft Drink (Sakanan) — 05

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ៥ បន្ទាប់ពីអ្នកបម្រើបានសួរទៅកាន់បុរសដែលជាឪពុករួចរាល់ហើយ អញ្ចឹងគាត់បានងាកមកសួរក្មេងស្រីនោះម្ដង ថាតើក្មេងស្រីនោះចង់ញ៉ាំអ្វី អញ្ចឹងក្មេងស្រីនោះ គាត់ក៏បានប្រាប់ទៅដល់អ្នកបម្រើថា គាត់ប្រហែលជាចង់ញ៉ាំកូកាកូឡា ឬក៏ទឹកក្រូចផ្សេងៗ។ អញ្ចឹងដោយសារតែគាត់ជាក្មេង អញ្ចឹងនៅពេលដែលក្មេងគឺគាត់អត់ចូលចិត្តញ៉ាំកាហ្វេនោះទេ ព្រោះកាហ្វេ គឺសម្រាប់តែមនុស្សធំតែប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើក្មេងញ៉ាំ គឺអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពបាន។ អញ្ចឹងគាត់ចង់ញ៉ាំជាទឹកក្រូចវិញ គាត់អត់ចង់ញ៉ាំកាហ្វេដូចប៉ារបស់គាត់ទេ។ ដែលយើងឃើញគាត់កុម្ម៉ង់ដូចជាកូកាកូឡា ឬក៏ Fanta ឬក៏ Sprite ជាដើម ដើម្បីញ៉ាំ។

Consoling someone — Cultural note

នៅពេលគេនិយាយប្រាប់អ្នកអំពីរឿងអកុសលរបស់គេ តើមានពាក្យអ្វីដែលបង្ហាញថាអ្នកសោកស្ដាយ? នៅក្នុងភាសាខ្មែរ មិនមានឃ្លាស្មើនឹង “I’m sorry to hear about that” នោះទេ ប៉ុន្តែ ជាផ្លូវការ គេប្រើឃ្លាថា “សូមចូលរួមសោកស្ដាយផង” ឬ “សូមចូលរួមរំលែកទុក្ខផង”។ សម្រាប់ប្រតិកម្មភ្លាមៗនៅពេលសន្ទនា ភាគច្រើនគេបង្ហាញទឹកមុខភ្ញាក់ផ្អើលនិងក្រៀមក្រំ ដោយលាន់មាត់ថា “អីចឹង?” “ហ្នឹង(អ៎)?” “ម៉េចចឹង?” “មានរឿងអី (ម៉េចបានអីចឹង)?” ហើយសាកសួរអំពីដើមទងនៃហេតុការណ៍ដែលកើតឡើង។

Rice (Sakanan) — 13

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ គឺយើងឃើញ បន្ទាប់ពីគេវាល់អង្ករចេញពីក្នុងបាវហើយ គេក៏ចាក់អង្ករនោះចូលទៅក្នុងឆ្នាំងមួយ អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យ ច្បាស់លាស់នៅក្នុងការដាំបាយ គឺយើងប្រើកំប៉ុង ឬក៏ប្រើចានដើម្បីវាល់ អញ្ចឹងវាជារង្វាស់រង្វាល់ ដើម្បីវាស់ថាតើយើងត្រូវការអង្ករប៉ុន្មានដើម្បីញ៉ាំគ្រប់គ្នា ដូច្នេះគឺយើងប្រើកំប៉ុងឬក៏ចាន ដើម្បីវាល់អង្ករ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ គឺយើងឃើញ បន្ទាប់ពីគេយកចានដួសអង្ករចេញពីក្នុងបាវហើយ គេយកអង្ករនោះទៅចាក់ចូលទៅក្នុងឆ្នាំង ដោយនៅក្នុងឆ្នាំងនោះ យើងហៅថាឆ្នាំងដាំបាយ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងយកអង្ករចាក់ចូលទៅក្នុងឆ្នាំងដើម្បីដាំបាយ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 10

នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់ចាក់បង់បិទដំបៅចេញពីក្នុងប្រអប់មក គឺបង់បិទដំបៅនោះនៅសល់តែមួយតែប៉ុណ្ណោះ ដោយគាត់បានលើកប្រអប់ឡើង ដើម្បីបើកភ្នែកមើលទៅក្នុងប្រអប់នោះ យើងឃើញក្នុងរូបភាពនេះ ដៃឆ្វេងរបស់គាត់កាន់ប្រអប់បង់បិទដំបៅឡើងកម្ពស់នឹងភ្នែក ហើយគាត់បិទភ្នែកម្ខាង បើកភ្នែកម្ខាង អញ្ចឹងបានគាត់បិទភ្នែកម្ខាង បើកភ្នែកម្ខាង ហើយភ្នែកដែលបើកនោះ គឺសម្លឹងចូលទៅមើលក្នុងប្រអប់ គឺធ្វើបែបនេះដើម្បីគាត់ពិនិត្យមើលថា តើបង់បិទដំបៅអស់ហើយឬនៅ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថា បង់បិទដំបៅនៅសល់តែមួយ ដោយគាត់ នៅសល់តែមួយ ដោយគាត់កាន់នៅនឹងដៃស្ដាំ ហើយនៅក្នុងប្រអប់គឺពុំមានបង់បិទដំបៅសល់ទៀតនោះទេ។

Going To The ATM (Sakanan) — 10

អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ បន្ទាប់ពីយើងបានចុចលើគ្រាប់ចុចយល់ព្រម នារីម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានរង់ចាំឲ្យម៉ាស៊ីនដំណើរការ។ អញ្ចឹងបន្ទាប់ពីយើងយល់ព្រមហើយ ម៉ាស៊ីនក៏ចាប់ផ្ដើមដំណើរការរបស់វា ដើម្បីបញ្ចេញប្រាក់ចំនួន ១៥០០ ដុល្លារ។ ម៉ាស៊ីនបានធ្វើការរាប់ប្រាក់ទៅក្នុងគណនីរបស់គាត់ ឬក៏ពិនិត្យទៅលើសាច់ប្រាក់នៅក្នុងគណនីរបស់គាត់ តើគណនីរបស់គាត់ មានសាច់ប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ចំនួន ១៥០០ ដុល្លារដែរឬទេ ដូច្នេះគឺយើងត្រូវរង់ចាំរយៈពេលមួយសន្ទុះ បាទ ឬក៏រយៈពេលបន្តិច ឬក៏ភាសាខ្មែរ ឬក៏ប្រជាជនខ្មែរនិយមហៅថា រយៈពេលមួយសន្ទុះ ដើម្បីឲ្យម៉ាស៊ីនត្រួតពិនិត្យសាច់ប្រាក់នៅក្នុងគណនី។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ នារីម្នាក់នោះ គាត់ក៏កំពុងតែឈររង់ចាំឲ្យម៉ាស៊ីនត្រួតពិនិត្យទៅលើគណនីរបស់គាត់ផងដែរ។

Expressing joy at someone’s success — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរមានលក្ខណៈអៀនច្រើន មិនសូវនិយាយពាក្យថា អរគុណ ឬ សុំទោស ចំពោះពាក្យសរសើរ ឬអំពើល្អរបស់អ្នកដទៃទេ។ ប៉ុន្តែ ឱកាសធ្វើការរួមគ្នាក្នុងសង្គមធ្វើឲ្យយុវជនខ្មែរសព្វថ្ងៃចាប់ផ្ដើមប្រើពាក្យថា អរគុណ ញឹកញាប់ជាងមុន។ ប៉ុន្តែ ការប្រើពាក្យថាអរគុណ ឬ សុំទោស នៅក្នុងក្រុមគ្រួសារនៅតែមិនបង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាល។ ភាគច្រើនជនជាតិខ្មែរបង្ហាញសេចក្តីអបអរសាទរដោយប្រើពាក្យសរសើរ ដូចជា ពូកែ ឡូយ ឆ្លាត ជាដើម ព្រមទាំងបបួលជួបជុំគ្នាញ៉ាំអាហារ (ជប់លៀង)។ អ្នកដែលទទួលពាក្យសរសើរអាចញញឹមឬអស់សំណើច ឬក៏បដិសេធ ឬក៏និយាយពាក្យថាអរគុណ (ចំពោះអ្នកដទៃមិនមែនសមាជិកគ្រួសារ)។ វិធីដែលល្អបំផុតក្នុងការបង្ហាញក្តីរីករាយចំពោះភាពជោគជ័យរបស់នរណាម្នាក់ គឺការសួរសំណួរឲ្យបានច្រើនអំពីថា តើគេធ្វើដូចម្ដេចទើបទទួលបានជោគជ័យ ហើយប្រើពាក្យសរសើរឲ្យបានញឹកញាប់នៅក្នុងការសន្ទនានោះ។

Going To The ATM (Sakanan) — 11

ចូលដល់រូបភាពទី ១១ រូបភាពទី ១១ បន្ទាប់ពីពិនិត្យគណនីរួចហើយ ម៉ាស៊ីនដកប្រាក់បានបញ្ចេញកាតអេធីអឹមរបស់គាត់ចេញមកក្រៅវិញ មុននឹងបញ្ចេញលុយ។ អញ្ចឹងជាទូទៅគឺគាត់បញ្ចេញកាតអេធីអឹមមកវិញ បាទ នៅពេលដែលគាត់ពិនិត្យហើយ ថាតើមានទឹកប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ដែរឬទេ បាទ ទោះជាគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ ម៉ាស៊ីនតែងតែបញ្ចេញកាតអេធីអឹមមកវិញ ហើយយើងត្រូវចាប់កាន់[ម៉ាស៊ីន]កាតអេធីអឹមនោះ ដើម្បីយកមកទុក។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ កាតអេធីអឹមគឺចេញមកក្រៅតាមរយៈកន្លែងដោតកាត អញ្ចឹងកន្លែងដោតកាតនៅកន្លែងណា ម៉ាស៊ីនអេធីអឹមនឹងបញ្ចេញកាតនៅកន្លែងនោះមកវិញ។ យើងឃើញកាតអេធីអឹមពណ៌ទឹកក្រូចចេញពីរន្ធមួយ បាទ រន្ធមួយ រន្ធនោះគឺជារន្ធដែលបញ្ចេញ ឬក៏បញ្ចូលកាតអេធីអឹម។ អញ្ចឹងរូបភាពនេះ គឺកាតអេធីអឹម គឺចេញមកក្រៅ។